ivfkibrisdanismanlik@gmail.com
0 533 833 19 15
SPERM DONASYONU NEDİR?
Sperm donasyonu, doğumsal ya da sonradan ortaya çıkmış herhangi bir nedene bağlı olarak sperm üretiminin olmadığı durumlarda uygulanan bir yardımcı üreme tekniğidir. Bu yöntem, evlilik yapmadan hamile kalmayı düşünen bekar kadınlar için de sıklıkla başvurulan bir tedavi şeklidir. Sperm donasyonu işleminde gebelik başarısı, anne adayının yaşına, yumurta rezervine ve oluşacak embriyo kalitesine göre değişkenlik göstermektedir.
Bazı erkekler, doğal yollarla denemelerine rağmen bebek sahibi olamayabilirler. Tüp bebek tedavilerinde ise erkeklerde sperm olmayabilir, spermler kullanılmaya elverişli olmayabilir veya farklı rahatsızlıklar sebebiyle spermlerin kullanımı uygun olmayabilir. Bu tür durumlarda sperm donasyonu tedavisi, hastalara umut dolu bir seçenek sunmaktadır. Tedavide, sperm bankalarından temin edilen spermler kullanılır.
ERKEKTE İNFERTİLİTE NEDENLERİ NELERDİR?
Erkeklerde infertilite (kısırlık), çeşitli fiziksel, genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanabilir. İşte erkeklerde infertiliteye yol açabilecek yaygın nedenlerden bazıları:
-
Sperm Üretiminde Sorunlar: Testislerde sperm üretimini etkileyen sorunlar, erkek infertilitesinin en yaygın nedenlerinden biridir. Bunlar arasında hormonal dengesizlikler, genetik bozukluklar, enfeksiyonlar, travma veya radyasyon gibi faktörler yer alabilir.
-
Sperm Taşıma Sorunları: Sperm, testislerden epididimis, vas deferens ve sonunda üretra yoluyla dışarı atılır. Bu yolların herhangi birinde tıkanıklık veya sorunlar, sperm taşınmasını engelleyebilir ve infertiliteye neden olabilir. Bu tür sorunlar genellikle doğuştan gelen yapısal anormallikler veya cerrahi müdahalelerden kaynaklanabilir.
-
Sperm Motilitesinde Azalma: Sperm hücrelerinin doğru şekilde hareket etmesi önemlidir; çünkü hareket edemeyen sperm hücreleri yumurtaya ulaşamaz ve dölleme gerçekleşemez. Sperm motilitesinde azalma, infertiliteye neden olabilir ve bu genellikle genetik faktörler, hormonal dengesizlikler veya çevresel etmenlerden kaynaklanabilir.
-
Varikosel: Varikosel, testislerin etrafındaki damarlarda genişlemeye neden olan bir durumdur. Bu genişleme, testislerin sıcaklığını artırarak sperm üretimini ve kalitesini etkileyebilir.
-
Hormonal Bozukluklar: Hormon dengesizlikleri, erkeklerde infertiliteye yol açabilir. Özellikle, hipogonadizm (testosteron üretiminde azalma) ve tiroid hormonlarının dengesizliği gibi durumlar sperm üretimini etkileyebilir.
-
Yaşam Tarzı Faktörleri: Sigara içme, aşırı alkol tüketimi, uyuşturucu kullanımı, obezite ve aşırı stres gibi yaşam tarzı faktörleri, erkeklerde sperm kalitesini ve üretimini olumsuz yönde etkileyebilir.
-
Çevresel Toksik Maddeler: Kimyasal maddelere veya radyasyona maruz kalma, çalışma ortamında veya çevrede bulunan toksik maddelere maruz kalma, erkek infertilitesine neden olabilir.
-
Başka Sağlık Sorunları: Diyabet, yüksek tansiyon, obezite gibi sağlık sorunları, erkeklerde infertilite riskini artırabilir. Bu sağlık sorunları hormonal dengesizliklere veya sperm üretiminde doğrudan etkilere neden olabilir.
SPERM DONASYONU TEDAVİSİ KİMLER İÇİN UYGUNDUR?
-
Erkek partnerin sperm hücresinin olmaması ya da yetersiz olması
-
Erkek partner olmadan anne olmak istenmesi
-
Başarısız tüp bebek denemeleri olan çiftlerde
-
Erkek partnerde viral enfeksiyon bulaştırma riski (Hepatit C, HIV gibi)
-
Erkekte kökeni (gen mutasyonu) tespit edilemeyen kalıtsal genetik
hastalık/taşıyıcılık mevcudiyeti olan çiftler
-
Erkeğin Rh+ olması ve bu nedenle kadının önceki gebeliğinde izoimmünizasyon saptanmış olması
SPERM DONASYONU AŞAMALARI NELERDİR?
İşlem öncesi çiftlere veya sperm bankasından sperm kullanacak olan kişilere mutlaka tedavi süreci ile ilgili bilgilendirme yapılmalıdır.
-
Sperm donörü seçme: Bu aşamada, fiziksel özellikleriniz ve kan grubu bilgileriniz tedavi koordinatörünüz tarafından alınır ve bu bilgileriniz doğrultusunda seçebilmeniz için en uygun donör seçenekleri size iletilir. Tüm donörler, sperm bankaları tarafından kapsamlı sağlık taramalarından ve genetik testlerden geçirilmektedir.
-
Yumurta geliştirme: Tedavi kadın odaklı bir tedavidir.İlaç protokolü kadının adetinin 2. gününden itibaren başlar ve yaklaşık 10-14 gün devam eder. Bu süreçte, belirli günlerde yapılan vajinal ultrason muayeneleri ile yumurtalıkların gelişimi gözlemlenir. Gerektiği takdirde doktorunuz ilaç dozlarını değiştirecektir.
-
Yumurtalıklar yeterince olgunlaştığında (yeterli boyuta ulaştığında) stimülasyon aşaması sona erer ve yumurtaları serbest bırakmaya yardımcı olacak çatlatma iğnesi yapılır. İdeal olarak bu iğneden 36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır.
-
Yumurta toplama işlemi: Yumurta toplama (OPU) hastanemizde sedasyon (anestezi) kullanılarak yapılan yaklaşık 15-20 dakika süren bir işlemdir.
Ultrason eşliğinde, özel bir iğne yardımı ile aspire edilerek yumurtaların toplanması işlemi yapılır.
Yumurta toplama işlemi sonrasında toplanan yumurtaların sayısı ve kalitesi hakkında tarafınıza bilgi verilir.
-
Embriyo döllenmesi: Yumurta toplama günü, toplanan yumurtalar seçilen donor spermi ile döllenir. Dölleme işlemi uygun laboratuvar şartları altında mikroskop altında mikroenjeksiyon (ICSI) ile gerçekleştirilir.
Embriyonun Laboratuvar Ortamında Blastosist Aşamasına Kadar Takibi : Döllenmeden sonra embriyolar beş gün boyunca laboratuvarda belirli bir kültür ortamında tutulacaktır. Embriyo, oluşumunun ardından 5 ila 6 gün içinde hücrelerini böler ve çoğaltır ve blastosist haline gelir. (Sağlıklı bir embriyo, döllenmeden üç gün sonra yaklaşık 6 ila 10 hücre içerecektir. Beşinci veya altıncı günde döllenmiş yumurta, hızla bölünen bir hücre topu olan blastosist olarak bilinir.)
Embriyonun kalitesi, sperminve yumurtaların kalitesine bağlıdır.Blastosist aşamasına kadar embriyoların takip edilmesi, gelişme potansiyeli en yüksek olan, en kaliteli embriyoları seçmemize olanak tanır. Gelişimin bu aşamasında hayatta kalan embriyolar, rahme transfer edildikten sonra çok daha yüksek bir implantasyon potansiyeline sahip olur.
-
Embriyo transferi: Embriyo gelişiminin takip edilmesinin ardından en kaliteli embriyolar seçilerek uygun olan günde rahim içerisine transfer edilir. Transfer edilecek embriyo sayısına, yaşınız, genel sağlığınız, daha önceki tüp bebek denemeleriniz ve embriyoların kalitesi göz önünde bulundurularak doktorumuz tarafından sizinle görüşülerek karar verilir. (Birden fazla embriyo transfer edildiği durumlarda çoğul gebelik olasılığı artar)
-
Gebelik Testi: Embriyo transfer tarihinden 12 gün sonra gebelik kan testi (Beta-HCG) yaptırılır.
SPERM DONASYONU TEDAVİSİ İLE İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR NELERDİR?
-
Sperm donörü ve ann-baba adayları birbirleri hakkında hangi bilgilere sahiptir?
Sperm bankalarına sperm bağışı anonim olarak yapılmaktadır. Dolayısıyla donörün kimliği paylaşılamamaktadır.
Anne-baba adayları, onlara seçim sürecinde yardımcı olması açısından donör hakkında yalnızca kan grubu, yaş, saç ve göz rengi, kilo ve boy, meslek, hobiler gibi belirli ayrıntıları öğrenebilir.
-
Sperm donasyonu ile edinilen gebelikte bebek kime benzer?
Her çocuk yumurta ve spermden gelen genlerin 50/50 karışımından oluşur. Çocukların fiziksel özellikleri bir ebeveynine veya her ikisine birden benzeyebilirken, ebeveynlerinden hiçbirine de benzemeyebilmektedir.
Sperm donörünün bebeğin fiziksel görünümü etkileme şansı yalnızca %50’dir.
Sperm bağışıyla tüp bebek tedavisinde, anne adayının yumurtalarının kullanılması sebebiyle bebeğin genlerinin %50’sini paylaşmaktadır. Bu sebeple bebeğin annesine benzeme şansı yüksektir.
Donör spermi kullanılması durumunda, bebeğin baba adayına benzeme ihtimalini arttırmak için babanın fiziksel özelliklerine en yakın donör seçilir.
-
Sperm donasyonu yasalmı?
Evet Kıbrıs’ta donasyon tedavileri yasaldır, herhangi bir yasak bulunmamaktadır. Yasa gereği kullanılan spermler dağıtma özelliği olan uluslararası sertifikası bulunan bankalardan sertifikalı olarak temin edilmektedir ve Sağlık Bakanlığı’ndan alınan özel izinle ülkeye gelmektedir.
-
Spermlerin sağlık durumu nasıl kontrol edilir?
Spermlerin sağlık durumu genellikle fiziksel sağlık kontrolü,genetik testler ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar için testler gibi sağlık kontrollerinden geçirilir.
-
Sperm donasyonu için spermlerin saklanma süresi ne kadardır?
Spermler genellikle yıllarca saklanabilir.Ancak spermlerin saklanması süresi sperm bankaları tarafından belirlenir ve spermlerin kalitesi sürekli olarak kontrol edilir.